Een poos geleden al werd ik uitgedaagd om mijn mening te geven over onderstaand onderwerp. Met mijn gedegen christelijke opvoeding, door de oorlog als Joods onderduikkind opgenomen in een zeer christelijk tehuis,  lag de  aandacht, behalve op de profeet Jezus,  vooral op het onderstaande onderwerp. En aangezien ik nu oud ben heb ik alle tijd gekregen om mij een beeld en idee te vormen over de  laatste persoon.  Hier is de neerslag daarvan:

 Paulus  in mijn ogen.

Om mee te beginnen… Ik ben maar een leek. Ik heb een degelijke Christelijk-Gereformeerd opvoeding gekregen. Onderduik was zeer christelijk  kindertehuis (dat tussen haakjes zeer slecht uit het onderzoek van de pas genoemde commissie zal komen, de Commisie die onderzoek moet doen naar mishandeling en misbruik van kinderen in kindertehuizen vanaf 1945)

Ik was een door de oorlog  heel erg getraumatiseerd kind.

Mijn Christelijke opvoeding bestond uit bijbelverhalen  uit je hoofd leren, elke week een psalm, elke week een bepaalde tekst….

Ik leerde hoe Saulus als ambtenaar de mantel mòcht vasthouden van het Sanhedrinlid, die met veel plezier Stafanus stenigde. (wat is er veranderd in de wereld sindsdien?)

Ik leerde hoe diezelfde Saulus met vuur de eerste Christenen bestreed, ze aangaf, ze liet martelen en doden. Ik leerde ook hoe hij van een slijmerige, nederige ambtenaar verwerd tot een Jodenjager. Zelf had hij de Romeinse nationaliteit.. gekocht of gekregen .. en hij deed niets liever dan die Joden opjagen en gevangennemen. Met hun rare talen op wat  nu Pinksteren genoemd wordt, waren ze vast geen echte Israëlieten…. Ze verstopten zich, doken onder toen de vervolging in Jeruzalem en omstreken  hen daartoe dwongen en konden rekenen op opvang en verzorging en onderduik bij geloofsgenoten. Iets waarvan Saulus geen idee had… waar ging het over, wat betekende het, hoe gevaarlijk was het… Maar als trouw ambtenaar deed hij (meer) dan er van hem gevraagd werd. En hij leerde haten, wat hij moest haten en meer dan dat.  Dat ging heel ver toen hij mensen moest gaan opzoeken en gevangen nemen die buiten de stad en zelfs buiten de streek onderdak gevonden hadden. Zijn combinatie van persoonlijk minderwaardigheidsgevoelen vanwege zijn uiterlijk, zijn onderdanigheid aan wie hij maar als zijn meerdere beschouwde dreef hem van stad naar stad om zoveel mogelijk mensen op te pakken.

Tot hij op de weg naar Damascus ‘het licht ziet’… Het bijbelboek maakt er een mooi verhaal van over een blikseminslag waardoor hij hulpeloos bij zo’n Jezusvolger terecht zou komen…

Mijn lezing hierover is anders. Als een blikseminslag besefte hij, dat hij die hele Jezus en zijn volgelingen onschadelijk kon maken door hun rollen te minimaliseren en zelf de rol zó over te nemen dat het niet meer schadelijk was voor de Romeinse Keizer. Het zou hem roem geven bij zowel de Romeinen als het Sanhedrin en de ambtenaren van het rijk……. Dus rijdt hij door naar Damascus, naar Ananias. Hij doet zich voor als  een begerige bekeerling, hij wil alles weten, hij wil alles begrijpen en de  taal der oude christenen leren. Als hij denkt zover te zijn gaat hij terug, spreekt in het geheim met ambtenaren van het Sanhedrin en mengt zich dan onder de volgelingen van Jezus, wier vertrouwen hij moet zien te winnen. Want ze zijn niet vergeten dat hij enthousiast bij de steniging van Stefanus aanwezig was. En even enthousiast de volgelingen van Jezus vervolgde en gevangen naar Jeruzalems’ gevangenissen bracht.. Men was ook niet vergeten dat hij, als zoon van een belangrijke Farizeeër, toch, net als de NSB’ers van onze tijd Duitsers werden…. Hij Romeins Staatsburger werd.  Door zijn jeugd, als zoon van een Farizeeër, heeft  hij een zeer Joods-Orthodoxe (als je het zo noemen mag) opvoeding gekregen. Hij kende de geschiedenis, de verwachtingen mbt de wetten…..

Nu kom ik eigenlijk al bij de essence van wat ik wil beweren… Paulus/Saulus heeft een plan om de leer van Jezus, mede door zijn eigen achtergrond,  ongevaarlijk, onschadelijk, te maken. Hij zal zelf met een paar jonge, naïeve maar enthousiaste discipelen gaan bekeren, op reis gaan en stad en land mensen bijeen brengen... in de naam van Jezus…. Voorlopig nog.. maar met een prediking die in niets meer lijkt op de gevaarlijke beweringen van Jezus. De zeven zaligsprekingen,  het losmaken van de Wetten, de persoonlijke liefde en dus de binding aan de persoon Jezus,…. Het wordt allemaal veranderd. Hij gaat reizen met Barnabas naar verre steden en stelt daar aan de mensen een nieuw samenstel van wetten en voorschriften  voor, dat, zij het soms met tranen, wel aanvaard wordt. Hiervoor heeft hij de toestemming van Jeruzalem nodig gehad. Tenslotte was hij een hoge ambtenaar. Hij, en het is niet onbelangrijk dat te vermelden, was een bijzonder onaantrekkelijk man, niet alleen was hij bepaald niet knap, zijn figuur en benen hadden de typische misvormde vormen van wat we nu Engelse ziekte noemen (zoiets vertelde hij zelf ook ergens.

Jezus verkondigde liefde in vrijheid, had het nooit over de gehuwde staat of zoiets. De vrouw bij Samaria was (net als ik trouwens) twee keer getrouwd geweest: hij berispte haar niet eens. Zondaars in Jezus’ omgeving werd zonder meer vergeven of werden genezen. Hij was een leraar, geen leider.

Wat paulus betreft: zijn leven heeft in dienst gestaan van preken, van voorschriften geven, van verbieden en van raad geven hoe mensen zouden moeten leven….. Hoe leidt dat terug naar de vrijheid van Jezus, die niet gekomen was om mensen aan de wetten te binden, maar hen vrij te maken van wetten. En in liefde met elkaar te leven. Paulus geeft daarentegen zelfs voorwaarden aan de manieren waarop men van elkaar mocht houden.

Hij mag dan wel nooit een Jezus zijn geworden, het is hem gelukt de discipelen van Jezus uit elkaar te werken en volkomen onbelangrijk te maken voor de geschiedenis. Op de vier losse verhalen na van de Mattheus, Marcus, Lucas (de dokter) en Johannes.

Het is hem door zijn houding ook niet gelukt het christendom onschadelijk te doen lijken voor de Romeinse heersers. Waarschijnlijk door zijn drammerige houding. Hij is toch vermoord in Rome. En ik kan me levendig voorstellen dat er in de Mediene een zucht van verlichting opging toen het bericht van zijn dood hen bereikte. Ze zullen op goed Joodse manier getreurd hebben en gebeden gezegd… Maar Paulus wist dat hij niet geliefd was…

Een heleboel verhalen uit die tijd zijn sagen geworden. Maar Christenen beschouwen ze nog steeds woord voor woord als heilige waarheid. Zo is het gezegd, zo moeten we doen…. Arme nonnen en paters, voor die de seksualiteit, één van de belangrijkste dingen in het bestaan, liefde, troost, intimiteit, geluk in het gezin en daarbuiten…ontzegd werd, Omdat ze zich zouden moeten wijden aan de dienst van G’d……terwijl Jezus ze juist had vrijgemaakt.

Ach, zo kan ik nog lang doorgaan… Want er valt nog veel over te zeggen. Niet dat ik de inhoud van de boeken van het N.T. nog goed ken… Maar deze man is me altijd bijgebleven. Een vechtscheiding, want de invloed van je jeugd op dat gebied is moeilijk af te schudden.

De mening van Erica van Beek over de zich apostel noemende ambtenaar paulus.

Saulus was zijn Joodse naam. Maar die heeft hij nooit verdiend en hooguit gebruikt als hij in een goed blaadje moest komen bij Joden.

© Erica, juni 2016