In het atrium van ons huis staat een mooie kerstboom. Dat is heel bijzonder ja, want ik ben Joodse en in dit huis wonen voor ongeveer 50% Joodse mensen. Al of niet gelovig... Hoewel het Chanoeka is staat hier geen Chanoekia of Menora in het atrium. Behalve mijn buurvrouw (denk ik), zou niemand zich daar iets van aantrekken, maar zover ik weet ook niemand daar blij van worden. Want een Chanoekia houd je binnen en zet je hooguit in je raam. Maar niet in een atrium, een algemene ruimte dus. Het atrium hier is een open ruimte waar vier voordeuren van woningen en op uitkomen. Het heeft een glazen dak, zoals hoort in een Atrium en een voor- en achteruitgang. Bewoners die niet in het atrium wonen, zoals ik, lopen langs de glazen deur die toegang geeft tot het atrium. Kunt u het nog volgen? Enfin, de kerstboom staat in het verlengde van die deur voor mijn raam.
Dit als inleiding..... Betty heeft de boom opgezet en aangekleed, dit jaar in alleen zilver en wat blauw. Ze heeft er een prachtige boom van gemaakt, met heel veel lampjes, die we met meer dan gewone moeite overal vandaan hebben moeten halen. Want er waren wat oude lampjesslingers, die niets meer deden en lampjes die na heeeeeel veel zoeken eindelijk gevonden werden. Er hangen mooie oude dingetjes in en ik kreeg heel veel complimentjes van 'voorbijgangers', die ik heeel graag aan Betty doorgeef. Het mag dan onJoods zijn, we beleven er allemaal heel veel plezier aan en daar gaat het toch om.
Ik hoor vragen over: 'Wat is dat nou, Chanoeka'. Mensen zonder Joodse achtergrond hebben vaak geen flauw idee wat het inhoudt. Laat ik het heel kort proberen te vertellen en ik hoop dat u het niet meer vergeet. Het woord Chanoeka betekent 'Inwijding'. Het is dus een (her)inwijdingsfeest. Het wordt ook het lichtjesfeest genoemd.
Het uitgebreide 'historische' verhaal vind je op Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Chanoeka. In het kort komt het erop neer dat rond 146 voor de normale jaartelling de Grieken de (2e) Tempel hadden ontwijd door er een varken te offeren. Een voor Joden onrein dier, waardoor de Tempel ontwijd werd. Een groep mensen die wij 'ondergrondsen' zouden noemen wilden de Tempel terug... en dat lukte. De Chanoeka of Menora werd weer in ere hersteld. Maar er waren geen oliekruiken meer en er werd nog één klein oliekruikje gevonden met maar net genoeg olie voor één dag in plaats van de volle acht dagen om de Tempel weer te heiligen. Het Wonder van Chanoeka was, dat dit oliekruikje elke dag weer vol bleek te zijn en dat het kleine beetje olie alle acht dagen doorbrandde. De hogepriester stelde toen de dag van de herinwijding van de Tempel in als een feestelijke gedenkdag voor altijd. En zo gebeurt het dus nog altijd.
De Chanoekia of ook wel genoemd de Menora, brandt de eerste van de 8 dagen met één kaarsje. Het kaarsje vóórop is de dienaar die gebruikt wordt voor het aansteken van de andere acht kaarsen, voor elke dag eentje. Dat gebeurt elke dag met het uitspreken van zegeningen en zingen. Dus de eerste dag steekt men met de dienaar één kaarsje aan, de tweede dag twee kaarsjes.... tot de achtste dag alle acht kaarsjes mogen worden aangestoken en helemaal mogen opbranden. Het is een feest van snoepen en spelletjes en lekkere hapjes. Zoals latkes (soort aardappelpannenkoekjes) en soefganiot (soort Oostenrijkse oliebollen) daar is het 't meest mee te vergelijken. Er worden ook kleine cadeautjes uitgewisseld. En met de dreidel gespeeld... Een vierkantig tolletje met Hebreeuwse letters en hoe die tol na het draaien valt maakt dan het spel spannend... Het is voor mij niet uit te leggen.
Nee, ik heb zelf nooit Chanoeka gevierd. Dat kwam in mijn levensloop niet voor. Dat voelt niet als een gemis, want ik heb vroeger wel jarenlang mooie feesten gevierd rond die tijd.... Wist immers niet beter. Ik heb me trouwens laten vertellen dat tegenwoordig veel niet-gelovige Joden de kerstboom zo mooi vinden dat ze hem ook opzetten rond deze tijd. Het is immers van oorsprong geen Christelijk feest, maar een feest dat veel ouder is en eigenlijk de terugkeer van het licht (rond 25 december) viert en afdwingt. Na 25 december worden de dagen weer langer.Al blijft de Nederlandse winter wit en grijs en na en koud...;-)
Weer een beetje wijzer geworden over de feesten van onze Joodse medeburgers? Ik hoop het maar.
